Chiết xuất nhân sâm giúp bảo vệ gan do xạ trị

Tóm tắt chi tiết bài báo

📄 Nguồn: Journal of Ginseng Research, 2017, Volume 41, Pages 159–168
✍ Tác giả: Hyeong-Geug Kim, Seong-Soon Jang, Jin-Seok Lee, Hyo-Seon Kim, Chang-Gue Son
🔗 DOI: 10.1016/j.jgr.2016.02.006

🔬 Mục tiêu nghiên cứu

Xạ trị là một phương pháp quan trọng trong điều trị ung thư, nhưng có thể gây tổn thương nghiêm trọng đến mô gan bình thường (Radiation-Induced Liver Injury - RILI). Việc tìm kiếm các liệu pháp bảo vệ gan khỏi tổn thương do bức xạ là một vấn đề quan trọng trong lâm sàng.

👉 Mục tiêu nghiên cứu này là đánh giá khả năng bảo vệ gan của Panax ginseng Meyer (chiết xuất nhân sâm) đối với tổn thương gan do xạ trị và xác định cơ chế tác động của nó.

🧪 Phương pháp nghiên cứu

🔹 Thí nghiệm trên chuột C57BL/6:

• Chuột được chia thành các nhóm và được điều trị trước bằng chiết xuất nhân sâm (PGE) liều 25 mg/kg, 50 mg/kg, 100 mg/kg hoặc melatonin 20 mg/kg trong 4 ngày liên tiếp.
• Sau đó, chuột được chiếu xạ tia X 15-Gy.
• 10 ngày sau xạ trị, tiến hành kiểm tra các chỉ số sinh học của gan.

🔹 Các chỉ số đánh giá:

• Huyết học: Số lượng bạch cầu, hồng cầu, tiểu cầu.
• Mô bệnh học: Kiểm tra tổn thương gan bằng nhuộm H&E.
• Căng thẳng oxy hóa: Đánh giá mức độ stress oxy hóa và khả năng chống oxy hóa của mô gan.
• Viêm gan: Định lượng TNF-α và IL-6.
• Apoptosis (chết tế bào theo chương trình): Kiểm tra bằng TUNEL assay và Western blot.

📊 Kết quả nghiên cứu

1️⃣ PGE giúp giảm tổn thương gan do xạ trị

✅ Giảm viêm gan và hoại tử tế bào gan

• Chuột nhóm chiếu xạ không có PGE bị tổn thương gan nghiêm trọng với biểu hiện viêm gan, xơ hóa và nhiễm mỡ gan.
• PGE liều cao (100 mg/kg) làm giảm rõ rệt tổn thương gan, bảo vệ cấu trúc tế bào gan khỏi tác động của bức xạ.

✅ Cải thiện chức năng gan

• Xạ trị làm tăng men gan ALT, AST, ALP (P < 0.05), cho thấy tổn thương gan nghiêm trọng.
• Điều trị bằng PGE giúp giảm đáng kể nồng độ ALT, AST và ALP, chứng minh PGE giúp bảo vệ chức năng gan sau xạ trị.

2️⃣ PGE giúp giảm stress oxy hóa do xạ trị

✅ Giảm sản xuất các gốc tự do (ROS) và lipid peroxidation

• Xạ trị làm tăng mức MDA (chất chỉ thị stress oxy hóa) lên 2.4 lần so với nhóm bình thường (P < 0.01).
• PGE (100 mg/kg) làm giảm đáng kể mức MDA, chứng tỏ hiệu quả chống oxy hóa mạnh mẽ của nhân sâm.

✅ Tăng cường khả năng chống oxy hóa của gan

• Xạ trị làm giảm 30% hoạt tính SOD (Superoxide Dismutase), catalase và glutathione (GSH).
• PGE giúp phục hồi hoạt tính SOD, catalase và GSH, giúp tế bào gan chống lại stress oxy hóa hiệu quả hơn.

3️⃣ PGE giúp giảm viêm gan do xạ trị

✅ Giảm sản xuất cytokine gây viêm

• Xạ trị làm tăng mạnh TNF-α và IL-6, hai cytokine chính trong viêm gan do bức xạ.
• PGE giúp giảm đáng kể TNF-α và IL-6, chứng minh khả năng kháng viêm của nhân sâm.

4️⃣ PGE giúp giảm apoptosis (chết tế bào gan do xạ trị)

✅ Giảm biểu hiện của các protein apoptotic (Bax, p53)

• Xạ trị tăng mạnh protein pro-apoptotic (Bax, p53) và giảm protein bảo vệ tế bào (Bcl-2, Bcl-xL).
• PGE giúp cân bằng lại tỷ lệ Bax/Bcl-2, ngăn chặn quá trình apoptosis.

✅ Kết quả TUNEL assay

• Nhóm chiếu xạ có nhiều tế bào chết (TUNEL-positive cells).
• PGE giúp giảm rõ rệt số lượng tế bào chết, chứng minh tác dụng bảo vệ tế bào gan khỏi apoptosis do xạ trị.

📌 Kết luận

🔹 Chiết xuất nhân sâm (PGE) có tác dụng bảo vệ gan khỏi tổn thương do xạ trị, thông qua cơ chế:

• ✅ Giảm stress oxy hóa (ROS, lipid peroxidation, MDA).
• ✅ Giảm viêm gan (giảm TNF-α, IL-6).
• ✅ Giảm apoptosis tế bào gan (Bax/Bcl-2, TUNEL assay).

🔹 Ứng dụng lâm sàng:

• PGE có thể được sử dụng như một liệu pháp bảo vệ gan trong xạ trị ung thư gan hoặc các loại ung thư khác.
• Có tiềm năng kết hợp với liệu pháp xạ trị để giảm tác dụng phụ và tăng hiệu quả điều trị.

💡 Nghiên cứu này cho thấy nhân sâm có thể là một lựa chọn hứa hẹn để bảo vệ gan khỏi tác hại của bức xạ, mở ra hướng đi mới trong hỗ trợ điều trị ung thư gan. 🚀